Met een camera tegen het systeem
🎤 We spraken Diewke van den Heuvel, ‘artist and activist with a camera’, voor wie gletsjers een van haar levenswerken zijn geworden. In haar werk ‘Melting heart’ legt ze de grootsheid en verandering van de Aletsch-gletsjer vast. Op prachtige wijze weet ze wetenschap, klimaaturgentie en kunst met elkaar te verbinden.
Deel één van een drieluik over kunst, activisme en een smeltende wereld
Diewke is kunstenaar, fotograaf en activist. Of, zoals ze het zelf zegt: artist and activist with a camera. “Fotografie is mijn manier om de wereld om me heen te begrijpen – en om die wereld zichtbaar te maken voor anderen.” Wat begint met een lens, eindigt vaak in een krachtige oproep tot actie.
Hoewel haar pad ooit begon met een studie aardrijkskunde — “niet afgemaakt” — bracht de kunstacademie haar waar ze moest zijn. Sinds 2005 is fotografie haar vaste vorm, maar de inhoud ervan bleef zich ontwikkelen. Een kantelpunt kwam in 2018, toen ze zich voor het eerst openlijk uitsprak tegen racisme tijdens protesten tegen Zwarte Piet. “Dat was mijn eerste echte stap in het activisme. Sindsdien gebruik ik mijn camera ook letterlijk als instrument voor verandering.”
Wie met een camera op een demonstratie verschijnt, wordt al snel aangezien voor pers. “Dat geeft je soms net wat meer vrijheid van bewegen. Maar ik zet dat altijd in ten dienste van de groep waarmee ik optrek – vrijwillig, als onderdeel van de beweging.” Inmiddels werkt ze op het snijvlak van kunst, activisme en educatie, waarbij thema’s als klimaat, racisme, kolonialisme en ongelijkheid met elkaar verweven raken.
“Kolonialisme en racisme zijn onlosmakelijk verbonden met klimaatverandering”
Want dat is de kern van Diewkes denken: alles is verbonden. “Klimaatverandering staat niet los van racisme. De geschiedenis van kolonisatie heeft geleid tot het verdrijven van inheemse volkeren van hun land. Daarmee is ook hun kennis over hoe we in balans kunnen leven met de aarde verloren gegaan.” Dat verlies ziet ze nu weerspiegeld in de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en de onbalans in onze ecosystemen.
Als wit persoon in klimaatdemonstraties beseft ze haar privilege: “Ik kom vaak weg met dingen waar mensen van kleur keihard op worden aangepakt. Mijn witte lichaam kan letterlijk een beschermende rol spelen.” Het is een pijnlijk bewustzijn, maar ook een motor voor haar inzet. “Je kunt jezelf plaatsen binnen ’the wheel of power’, en kijken wat jij met jouw positie kunt doen.”
Steeds vaker vloeien de activistische thema’s samen in haar kunst. Zo ontstond ook haar langlopende project Melting Heart, waarin ze het smelten van gletsjers centraal stelt. De gletsjer als stille getuige van alles wat misgaat — maar ook als bron van verwondering, verdriet en verbinding. In het tweede artikel van deze serie duiken we dieper in dat werk en de bijzondere band die Diewke heeft met een Zwitserse gletsjer.
Alle foto’s zijn van Diewke.
🧊 2025 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het International Year of Glaciers’ Preservation. Daarom besteden wij dit jaar extra aandacht aan gletsjers en het effect van hun smelten. Dit verhaal is het derde deel in een drieluik over het werk van kunstenaar Diewke van den Heuvel, waarin ze vertelt over verlies, verbinding, en verzet.
